Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift (1891-1940)
Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift was een halve eeuw lang het toonaangevende blad voor bellettrie en beschouwingen over literatuur, beeldende kunst en, in de beginjaren, populaire wetenschap. Zeer veel later bekende dichters en schrijvers hebben in het blad gedebuteerd.
Het werk van alle talentvolle Nederlandse schilders, beeldhouwers en architecten is in Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift besproken. Het bevatte talrijke bijdragen van grote namen als Louis Couperus, A. Roland Holst, Jan van Nijlen, Ina Boudier-Bakker, Carry van Bruggen, Lodewijk van Deyssel, Jan de Hartog, J. Slauerhoff, Cornelis Veth, P.C. Boutens en H. Marsman.
Het eerste nummer verscheen in januari 1891 en was gemodelleerd naar bladen als het Amerikaanse Harper's Monthly. Uitgever was Jacobus George Robbers (1838-1925), die in 1880 Uitgevers-Maatschappij Elsevier had opgericht. Zijn zoon Herman Robbers (1869-1937) was van 1905 tot zijn dood hoofdredacteur van het maandschrift. Over de periode dat hij het blad leidde, verscheen in 1968 een bloemlezing onder de titel De tijd van Herman Robbers.
Vanaf 1940, jaargang 50, werd de naam gewijzigd in Elsevier's Maandschrift. Na de inval van de Duitse bezetter in 1940 stopte de verschijning van het blad; het laatste nummer dateert van december 1940.
Het huidige EW noemde zich in zijn eerste nummer, dat 27 oktober 1945 verscheen, ‘een voortzetting' van het maandblad. Hoewel naam en uitgever inderdaad overeenstemmen, waren frequentie, formaat en redactie geheel vernieuwd.
De uitgever bundelde steeds zes maandelijkse afleveringen van Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift en voorzag die van een gecumuleerde inhoudsopgave. In totaal verschenen honderd delen, met in elk deel een halve jaargang. Antiquariaten bieden deze gebundelde uitgaven nog steeds te koop aan.
Redactieleden gedurende de vijftig jaren dat het tijdschrift verscheen, waren in volgorde van aantreden (met tussen haakjes de periode dat ze redacteuren waren):
- Jan ten Brink (1891-1898)
- H.J. Schimmel (1891-1899)
- Joan Berg (1891-1898)
- J. Hoynck van Papendrecht (1891-1898)
- F.H. Kaemmerer (1891-1898)
- H.J.N. Henricus (1893)
- A.L. Koster (1894-1895)
- L.J. Plemp van Duiveland (1894-1905)
- Ph. Zilcken (1896-1906)
- Frits Lapidoth (1898-1905)
- Herman Robbers (1905-1937)
- R.W.P. de Vries jr. (1906-1930)
- Jos W. de Gruyter (1930-1932)
- J. Slagter (1932-1935)
- A.M. Hammacher (1935-1940)
- J.G. van Gelder (1935-1940)
- Top Naeff (1937-1940)
- Johannes Tielrooy (1940)
Voor een lijst van medewerkers: klik hier
Bronnen:
- Wim J. Simons, De tijd van Herman Robbbers. Bloemlezing uit Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift 1905-1937 (Amsterdam/Brussel, 1968)
- Jaap Versteegh, Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift 1891-1900 (Onderzoeksscriptie Vrije Universiteit, maart 2002)
- Jaap Versteegh. Een generatieconflict in woord en beeld. Elsevier’s Geïllustreerd Maandschrift 1891-1900. Kunstlicht, 24 (2003) 4
- Jaap Versteegh, 'Verandering tot die richting betekent voor mij: zelfmoord'. De kentering in de eerste tien jaren van Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift', in: De Boekenwereld 20 (2003-2004), p. 151
- Herman Robbers, “Elsevier’s” vijfentwintig jaar. Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift, jaargang 25, deel 50, 1915 juli-december p. 433 - 440
- Kroniek. In memoriam Jacobus George Robbers. Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift, jaargang 36, deel 71, 1926 januari- juni p. 69 - 71
- In Memoriam Herman Robbers (1868-1937). Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift, jaargang 47, deel 94, 1937 juli-december, pagina 216 - 224
- Johannes Tielrooy, ‘Een vijftigjarige: "Elsevier's maandschrift" in: Elsevier's Maandschrift, deel 100, December 1940)
- Hans Ebbink e.a., Zelfportret als zeepaardje. Memoires van W.Jos de Gruyter (Bussum, 2004)
- Gerry van der List. Grootsche onderneming, digitale versie van Elsevier’s Geïllustreerd Maandschrift (1891 – 1940) biedt enorme hoeveelheid bijzondere cultuurschatten. Elsevier 64e jrg nr. 4, 26 januari 2008, p.82 -86
- Gerry van der List, Meer dan een weekblad. De geschiedenis van Elsevier (Amsterdam, 2005)
- Koen Rymenants, Tom Sintobin en Pieter Verstraeten, Strijd en continuïteit in Elsevier’s Geïllustreerd Maandschrift (1891-1940): een terreinverkenning. Arrière-garde. Modernisme(n) in de Europese letterkunde. Deel 3, p. 101-117.( Leuven: Peeters, 2005)
- Koen Rymenants, Middlebrow criticism across national borders. Arnold Bennett and Herman Robbers on literary taste in Britain and the Netherlands. (Pickering & Chatto, 2014)
- Koen Rymenants, E. du Perron en de oorlogsgeneratie in Elseviers Geïllustreerd Maandschrift. Cahiers voor een lezer 30, p. 3-19 (maart 2010).
Auteurs- en beeldrecht
De uitgever heeft getracht de auteurs- en beeldrechthebbenden te bereiken. Mocht u niet zijn benaderd en bezwaar hebben tegen het feit dat materiaal gratis voor belangstellenden beschikbaar wordt gesteld via internet , dan kunt u dit aan de uitgever laten weten. Indien u kunt aantonen dat u rechthebbende bent en dat uw rechten worden geschonden, zal de uitgever het betreffende materiaal ontoegankelijk maken. U kunt contact opnemen door een e-mail te sturen aan redactie@ewmagazine.nl of een brief naar: Postbus 11, 1110 AA, Diemen. Er zal dan zo spoedig mogelijk contact met u worden opgenomen.
Gebruik van de teksten en afbeeldingen van deze website is uitsluitend toegestaan ten behoeve van eigen oefening, studie of gebruik zonder commercieel oogmerk, of ter toelichting bij het onderwijs, in alle gevallen met inachtneming van de wettelijke voorwaarden. Bij gebruik van afbeeldingen en teksten moet in alle gevallen de bron worden vermeld.